27 C
Dili
Friday, July 26, 2024

Xina no Rúsia dezenvolve Parseria Estratéjika Kompreensivu ba Era Foun

Must read

Sira mós asina no fó sai Deklarasaun Konjunta Repúblika Popular Xina no Federasaun Rúsia nian kona-ba Dezenvolve Parseria Estratéjika Kompreensivu Koordenasaun ba era Foun iha Kontextu aniversáriu Relasaun Diplomátika Xina-Rúsia nian ba da-75, no haree asina dokumentu importante balun kona-ba kooperasaun intergovernamentál no interajénsia, ne’ebé injeita impaktu foun no forte ba dezenvolvimentu di’ak relasaun Xina-Rusia nian.

Iha lokraik, 16 Maiu 2024, Prezidente Xi Jinping no Prezidente Rúsia Vladimir Putin hasoru malu hamutuk hodi hala’o konferénsia imprensa hafoin hato’o sira-nia diskursu iha Salaun Boot Povu nian Great Hall of The People iha Pekín.

Prezidente Xi Jinping nota katak Prezidente Putin nia vizita estadu nian ba Xina mak nia vizita dahuluk iha rai-li’ur dezde hahú tiha mandatu prezidensiál foun. Prezidente Putin no parte rusa iha relasaun ne’e hatudu importánsia boot tebes. Prezidente Xi hato’o benvindu di’ak ba Prezidente Putin.

Prezidente Xi Jinping hateten, nia ho Prezidente Putin termina enkontru ho sinséiru ne’ebé kobre tópiku barak. Sira halo revizaun ida-ne’ebé komprensivu kona-ba esperiénsia susesu iha dezenvolvimentu relasaun Xina-Rusia nian iha tinan 75 nia laran dezde estabelese relasaun diplomátika sira, troka opiniaun kle’an kona-ba relasaun sira-ne’e no kona-ba kestaun boot internasionál no rejionál sira ne’ebé iha interese ba malu, no halo planu ba kursu relasaun no kooperasaun Sino-Rusia nian iha konsellu laran tomak.

Sira mós asina no fó sai Deklarasaun Konjunta Repúblika Popular Xina no Federasaun Rúsia nian kona-ba Dezenvolve Parseria Estratéjika Kompreensivu Koordenasaun ba era Foun iha Kontextu aniversáriu Relasaun Diplomátika Xina-Rúsia nian ba da-75, no haree asina dokumentu importante balun kona-ba kooperasaun intergovernamentál no interajénsia, ne’ebé injeita impaktu foun no forte ba dezenvolvimentu di’ak relasaun Xina-Rusia nian.

Prezidente Xi Jinping hateten katak tinan ida-ne’e marka aniversáriu relasaun diplomátika entre Xina no Rusia ba dala 75. Iha tinan atus tolu liu ba, relasaun Xina-Rusia nian sai forte liután iha anin no udan nia leet.

Husi tempu ne’ebá kedas, relasaun ne’e sai aas liután, kooperasaun sai riku liután, no relasaun amizade ne’ebé sei nafatin sai hanesan abut ne’ebé kle’an liután iha povu nain-rua nia laran. Relasaun Xina-Rusia sai ona ezemplu primeiru ida kona-ba forma relasaun internasionál foun no mós relasaun di’ak entre nasaun boot rua. Progresu iha relasaun Xina-Rusia nian ne’ebé boot liu mak bele atribui ba nasaun rua ne’e nia kompromisu ba prinsípiu lima.

Primeiru, Xina no Rusia iha kompromisu atu respeita malu hanesan prinsípiu fundamentál relasaun nian, no sempre fó apoiu ba interese prinsipál sira. Prezidente na’in rua konkorda katak xave ba nasaun rua ne’e atu buka dalan foun ida atu haburas relasaun entre nasaun boot no nasaun viziñu sira mak iha respeitu no igualdade ba malu no mós apoiu ba malu kona-ba kestaun sira ne’ebé relasiona ho interese prinsipál sira no preokupasaun boot sira.

Ida ne’e sentrál ba parseria estratéjika komprensivu entre Xina no Rusia kona-ba koordenasaun ba era foun. Parte rua sei apoia prinsípiu sira kona-ba la’ós aliansa, la’ós-konfrontasaun no la’ós atu alvu ba parte terseiru, kontinua hakle’an liután konfiansa polítika rua, respeita sira-nia desizaun ba dalan dezenvolvimentu, no realiza dezenvolvimentu no revitalizasaun ho apoiu ne’ebé metin ba malu.

Ida ne’e sentrál ba parseria estratéjika komprensivu entre Xina no Rusia kona-ba koordenasaun ba era foun. Parte rua sei apoia prinsípiu sira kona-ba Non aliansa, Non-konfrontasaun no la’ós atu alvu ba parte terseiru, kontinua hakle’an liután konfiansa polítika rua, respeita sira-nia desizaun ba dalan dezenvolvimentu, no realiza dezenvolvimentu no revitalizasaun ho apoiu ne’ebé metin ba malu.

Segundu, Xina no Rusia iha kompromisu atu manán kooperasaun hanesan forsa kondusaun relasaun nian, no servisu atu promove paradigma foun ida kona-ba benefísiu ba malu. Tinan kotuk, komérsiu rua liu dolar amerikanu Billaun 2,40, besik dala 2.7 husi komérsiu dekade ida liubá. Ida ne’e nu’udar indikasaun di’ak ida ba kooperasaun ida-ne’ebé hale’u benefísiu ba malu ne’ebé kontinua hakle’an liután entre nasaun rua ne’e.

Prezidente sira konkorda katak nasaun rua ne’e presiza buka-hatene área sira ne’ebé sira-nia interese konversa, tama ba sira-nia forsa komparativu, hakle’an liután integrasaun interese, no permite susesu ba malu.

Nasaun rua ne’e presiza hadi’a liután sira-nia kooperasaun, konsolida momentum di’ak iha área komérsiu no kooperasaun tradisionál sira seluk, apoia formasaun plataforma no rede sira ba peskiza báziku, kontinua loke poténsia kooperasaun iha área fronteira sira, hakat liu tan kooperasaun iha portu sira, transporte no lojístika sira, no tulun atu mantein kadeira industriál no fornesimentu globál sira estavel.

Terseiru, Xina no Rusia iha kompromisu atu iha relasaun ne’ebé metin ho relasaun, no lori ba oin fatin ne’ebé iha relasaun ho amizade Sino-Rusia nian. Xina no Rusia iha istória no kultura ne’ebé furak tebes.

 Serbisu husi Pushkin no Tolstoy mak naran uma-kain iha Xina, no Peking Opera no Tai Chi mak ema Rusia gosta tebes. Liu husi fokus ba implementasaun Estrada Kooperasaun Xina-Rusia nian kona-ba Interkambiu Povu no Kultural Molok tinan 2030, nasaun rua ne’e habelar hela relasaun entre ema no ema.

Prezidente Xina Xi Jinping no Prezidente Rusia Vladimir Putin hasoru malu ho imprensa hafoin sira-nia diskursu iha Pekin, kapitál Xina, 16 Maiu 2024. iha Salaun Boot Povu nian iha Pekin iha Kinta-feira. (Xinhua/Rao Aimin)

 Prezidente rua ne’e estabelese ona tiha ona tinan 2024 no 2025 nu’udar Xina-Rusia nia Kultura, propoin atividade kulturál lubuk ida-ne’ebé tun ba rai, besik ema nia laran no populár iha sira-nia leet, no enkoraja interasaun ne’ebé besik liu entre setór oioin no nivel sub-nasional, atu nune’e bele hasa’e kompriensaun no relasaun entre povu rua ne’e.

 Ba da-haat, Xina no Rusia iha kompromisu atu koordena estratéjiku hanesan sub-distritu relasaun nian, no lidera governasaun globál iha direitu loos. Nasaun rua ne’e iha komitmentu maka’as atu salvaguarda sistema internasionál ne’ebé sentru ba Nasoins Unidas no orden internasionál ne’ebé lei internasionál mak apoia.

Sira nafatin iha koordenasaun no kolaborasaun ne’ebé besik liu iha plataforma multilaterál sira hanesan Nasoins Unidas, APEC no G20, no mós hasa’e multipolaridade no globalizasaun ekonómika iha espíritu multilateralizmu loos. Ho prezidénsia BRICS iha tinan ida-ne’e no Xina simu prezidénsia Organizasaun Kooperasaun Shanghai nian iha tinan ida-ne’e nia laran, parte rua sei apoia malu nia prezidénsia, harii parseria ho kualidade aas ne’ebé komprensivu, besik, pratiku no inkluzivu liu, no harii unidade no forsa husi Global Sul.

 Ba dalimak, Xina no Rusia iha kompromisu atu halo justisa no justisa nu’udar objetivu relasaun nian, no dedikadu ba rezolusaun polítika hot spots. Mentalidade funu malirin sei eziste nafatin, no unilaterálizmu, hegemonia, konfrontasaun bloku no polítika podér ameasa pás mundiál no seguransa nasaun hotu-hotu nian.

 Prezidente na’in rua hanoin katak urjente tebes atu rezolve konflitu Rezolusaun Nasoins Unidas nian tenke implementa ho laran tomak no tenke rezolve kestaun Palestina nian bazeia ba solusaun Estadu rua nian. Parte rua fiar katak rezolusaun polítika mak dalan ne’ebé loos ba krize Ukrainia nian.

- Advertisement -spot_img

More articles

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

- Advertisement -spot_img

Latest article