26.3 C
Dili
Wednesday, May 21, 2025

Rúsia Viola Uzu Arma Kímika, Ezije Asaun Globál

Must read

TTN – Rúsia hetan akuzasaun ba violasaun barak hosi konvensaun internasionál sira kona-ba uzu hosi arma kímika sira, hamosu preokupasaun globál kona-ba nia kandidatura ba kadeira ida iha Konsellu Ezekutivu hosi Organizasaun ba Proibisaun hosi Arma Kímika sira (OPCW).

Federasaun Rúsia nia desprezu ne’ebé kontinua no klaru ba lei internasionál, inklui Konvensaun Arma Kímika sira (CWC), hetan mudansa perturbadora iha nia utilizasaun substánsia kímika perigozu sira no ajente kontrolu movimentu sira iha nia funu hasoru Ukránia.

Hahalok ida-ne’e konstitui violasaun klaru ida ba parágrafu 5 hosi Artigu I hosi CWC, ne’ebé bandu esplísitu uza arma kímika sira hanesan métodu funu nian.

Agresaun la provokadu Rúsia nian hasoru Ukránia subliña estadu prekáriu dame no seguransa globál nian—lembransa maka’as ida kona-ba konsekuénsia sira bainhira nasaun ida hili atu la konsidera prinsípiu sira soberania nian, integridade teritoriál, no orden internasionál ida ne’ebé bazeia ba regra sira.

Ida-ne’e la’ós de’it atake ida hasoru Ukránia maibé asaltu diretu ida ba fundasaun direitu internasionál nian, Karta ONU nian, no estrutura seguransa koletiva ne’ebé dezeña atu proteje nasaun hotu-hotu. Ida-ne’e maka agresaun ida ne’ebé maka afeta ita hotu.

Rúsia kontinua viola nia obrigasaun sira tuir CWC, haree violasaun sira-ne’e hanesan meiu aseitavel sira hodi lori ba oin nia objetivu militár sira. Produtu kímiku tóxiku sira, inklui ajente sira kontrolu movimentu nian, tuir informasaun sira koloka iha liña oin sira iha Ukránia, prátika ida ne’ebé maka kondena maka’as hanesan violasaun ida ba padraun internasionál sira.

Enkuantu Rúsia hala’o funu agresivu ida-ne’e, nia labele simultaneamente hetan lisensa atu kaer pozisaun influente sira iha OPCW nia laran, inklui kadeira sira iha órgaun sira ne’ebé foti desizaun.

Rúsia nia istória inklui kazu dokumentadu sira kona-ba uza arma kímika sira, hanesan envenenamentu 2018 hosi Skripal sira iha Reinu Unidu ho ajente nervozu Novichok no envenenamentu 2020 hosi figura opozisaun rusu Alexei Navalny.

Foin lalais ne’e, forsa rusu sira iha Ukránia tuir informasaun emprega ajente sira kontrolu movimentu nian (RCAs) hanesan kloropikrin, ajente kímiku ida ne’ebé bandu esplísitu hosi CWC atu uza iha funu.

Rúsia nia utilizasaun ba ajente sira hanesan ne’e, ne’ebé hetan glória hosi mídia kontroladu hosi Estadu hanesan tátika ida iha konflitu ne’ebé la’o hela, hamosu violasaun sériu ida ba padraun internasionál sira no, tuir membru sira hosi Grupu Europeu Orientál (EEG) hosi OPCW, deskualifika Rúsia hosi servisu iha konsellu ida ne’ebé dedika ba eliminasaun ba arma kímika sira.(*)

- Advertisement -spot_img

More articles

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

- Advertisement -spot_img

Latest article