28 C
Dili
Sunday, May 19, 2024

Atensaun, udan se menus no Ita hasoru fali bailoron naruk

Must read

Depois tinan 3, La Niña sei termina nia formasaun iha semana ne’e no sei fila ba estadu Neutru iha final Marsu-Abril 2023. Iha probabilidade bo’ot ba estabelecimento El Nino iha segundo semestre tinan ida ne’e.

Iha ona sinal ba Bailoron naruk? Sim!!! Oinsa nia impaktu mai Timor leste? Explikasaun klaru bele lee iha kraik.

Update ENSO-10/03/2023

El Niño Southern-Oscillation (ENSO) hanesan fenômenu akompladu entre Oceano-Atmosfera ne’ebe akontese iha Oceano Pacifiku Equatorial, ninia influencia maka mai iha Illa Timor.

ENSO iha faze tolu mak hanesan: Faze pozitivu (El Niño), Faze Negativu (La Niña) no faze Neutro. Deskrisaun recente ba estadu ENSO nian ba fulan Marsu to’o Junho mak hanesan tuir mai ne’e:

ENSO dadaun ne’e sei kontinua iha faze La Niña maibe nia índice fraku tebes (-0.2 ˚C) no hatudu ona sinal atu INATIVA/NEUTRU iha dekadal daruak fulan Marsu no Abril 2023 ho probabilidade 75-100%. Maske agora dadaun ho Estadu La Niña fraku, maibe nia influencia mai Timor sei kontinua experimenta udan ho intensidade fraku-moderadu, alem Timor-leste mos sei iha periodu udan (Monsaun asiatiku). Enquanto fulan Maio-Junho 2023, iha tendensia ba estabelecimentu El Niño ho nia probabilidade 70-97%, signifika katak komunidade hotu tenke prepara an hodi foti asaun ruma ba tempu bailoron no iha tendensia ba BAILORON NARUK ne’ebe mak sei mai.

Wainhira ENSO ne’e iha faze El Niño ona maka nia impaktu mai Timor hanesan:

· Estabelesimentu estasaun/periodu bailoron sedu liu iha Illa Timor;

· Sei diminui udan been kompara ho media klimatolojia iha tempu udan oin mai;

· Ho diminuisaun udan been maka sei fo impaktu ba atividade moris diaria ita ema nian, disponibilidade bee moos, sei provoka rai maran no aumenta risku insendiu iha territóriu Timor-Leste;

· Sei prolonga tempu bailoron.

Nota informativu:

Husu ba entidades relevantes no komunidade iha teritorio Timor laran atu foti asaun ruma ba bainloron ne’ebe mak sei mai no akompaña atualizasaun informasaun husi DNMG relasiona ho padraun ENSO ne’ebé maka oras ne’e dadaun iha ”estadu La Nia fraku no iha sinal ba Neutru tantu iha tendensia ba El Nino, atu nune’e evita informasaun falsu ka Hoax ne’ebé ho intensaun atu hatauk komunidade sira.

Meteorologia

Climatologia

_Meteorologista DNMG_

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- Advertisement -spot_img

More articles

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

- Advertisement -spot_img

Latest article