26.3 C
Dili
Friday, July 26, 2024

๐๐Œ ๐—๐€๐๐€๐๐€ ๐‡๐”๐’๐” ๐’๐Ž๐‹๐ˆ๐ƒ๐€๐‘๐ˆ๐ƒ๐€๐ƒ๐„ ๐ˆ๐๐“๐„๐‘๐๐€๐’๐ˆ๐Ž๐๐€๐‹ ๐€๐๐Ž๐ˆ๐€ ๐๐Ž๐•๐” ๐Œ๐˜๐€๐๐Œ๐€๐‘ ๐“๐Ž๐Ž ๐‡๐„๐“๐€๐ ๐‹๐ˆ๐๐„๐‘๐ƒ๐€๐ƒ๐„ ๐๐Ž ๐‡๐€๐‘๐ˆ๐ˆ ๐†๐Ž๐•๐„๐‘๐๐” ๐ƒ๐„๐Œ๐Ž๐Š๐‘๐€๐“๐ˆ๐Š๐”

Must read

AUSTRรLIA 04 Marsu 2024

Primeiru-Minisru Kay Rala Xanana Gusmรฃo bolu atensaun ba komunidade internasionรกl no ativista direitus umanu sira hotu atu hamutuk fรณ apoiu ba populasaun Myanmar ninia luta atu hetan liberdade, harii dame no harii estadu unidade nasionรกl ida hodi hakotu junta militรกr.

Xefe Governu dehan, Timor-Leste hatoโ€™o pozisaun neโ€™e ba Sekretariu Jerรกl Nasoes Unidas (ONU) inklui mรณs xefe estadu no xefe governu Asosiasaun Nasoins Sudeste Aziรกtiku (ASEAN) atu implementa ona akordu โ€œP5โ€ (five-point consensus) neโ€™ebรฉ lideransa ASEAN sira asina iha tinan 2021 atu rezolve problema etniku no junta militรกr.

โ€œ๐‡๐šโ€™๐ฎ ๐š๐ฉ๐ž๐ฅ๐š ๐›๐š ๐ฃ๐ฎ๐ง๐ญ๐š ๐ฆ๐ข๐ฅ๐ข๐ญ๐šฬ๐ซ ๐š๐ญ๐ฎ ๐ซ๐ž๐ฌ๐ฉ๐ž๐ข๐ญ๐š ๐ฉ๐ซ๐ข๐ง๐ฌ๐ข๐ฉ๐ข๐ฎ ๐๐ž๐ฆ๐จ๐ค๐ซ๐š๐ญ๐ข๐ค๐š, ๐ฅ๐ข๐›๐ž๐ซ๐๐š๐๐ž ๐ง๐จ ๐ฉ๐จ๐ฏ๐ฎ ๐Œ๐ฒ๏ฟฝ๏ฟฝ๐ง๐ฆ๐š๐ซ ๐ง๐ข๐ง๐ข๐š ๐ก๐š๐ค๐š๐ซ๐š๐ค. ๐“๐ฎ๐ข๐ซ ๐š๐ฆ๐ข ๐ง๐ข๐š ๐ž๐ฌ๐ฉ๐ซ๐ž๐ง๐ฌ๐ข๐š ๐ฅ๐ฎ๐ญ๐š ๐ง๐ข๐š๐ง, ๐ฏ๐š๐ฅ๐จ๐ซ ๐ก๐จ๐ฌ๐ข ๐๐ข๐š๐ฅ๐จ๐ ๐ฎ ๐ง๐จ ๐๐ž๐ฆ๐จ๐ค๐ซ๐š๐ฌ๐ข๐š, ๐š๐ฆ๐ข ๐ก๐š๐ญ๐ž๐ง๐ž ๐ข๐ฆ๐ฉ๐จ๐ซ๐ญ๐š๐ง๐ฌ๐ข๐š ๐ก๐จ๐ฌ๐ข ๐ฌ๐จ๐ฅ๐ข๐๐š๐๐ž ๐ข๐ง๐ญ๐ž๐ซ๐ง๐š๐ฌ๐ข๐จ๐ง๐šฬ๐ฅ. ๐ˆ๐ญ๐š ๐ญ๐ž๐ง๐ค๐ข ๐ก๐ฎ๐ฌ๐ข๐ค ๐ฉ๐จ๐ฏ๐ฎ ๐Œ๐ฒ๐š๐ง๐ฆ๐š๐ซ ๐ก๐š๐ญ๐ž๐ง๐ž ๐ค๐š๐ญ๐š๐ค, ๐ฌ๐ข๐ซ๐š ๐ฅ๐šโ€™๐จ ๐ฆ๐ž๐ฌ๐š๐ค, ๐ข๐ญ๐š ๐ก๐š๐ฆ๐ฎ๐ญ๐ฎ๐ค ๐ฌ๐ข๐ซ๐š, ๐š๐ญ๐ฎ ๐ฌ๐ฎ๐ฉ๐จ๐ซ๐ญ๐š ๐ฌ๐ข๐ซ๐š ๐ญ๐จ๐จ ๐ฌ๐ข๐ซ๐š ๐ง๐ข๐š ๐ฆ๐ž๐ก๐ข ๐ฌ๐š๐ข ๐ซ๐ž๐š๐ฅ๐ข๐๐š๐๐ž,โ€dehan PM Xanana durante hatoโ€™o palestra iha simeira komunidade Myanmar neโ€™ebรฉ halaโ€™o iha salaun United Workers Union, Melbourne, Austrรกlia.

Xefe Governu husu atu populasaun Myanmar iha Austrรกlia kontinua halo kampaรฑa makas bolu grupu solidaridade no lider politiku mundu tomak tau hanoin fรณ solusaun ba krize politika no militรกr iha Myanmar.

Akordu โ€œP5โ€ย  neโ€™ebรฉ lider ASEAN asina maka hanesan; 1) Hapara inmediata violensia iha Myanmar, 2) Kria diรกlogu konstrutivu entre parte relevante sira, hodi buka solusaun pasรญfika iha Myanmar, 3) Enviadu hosi ASEAN tenki fasilita prosesu mediasaun ba diรกlogu ho asistรฉnsia husi Sekretรกriu Jerรกl ASEAN, 4)ย  ASEAN tenki fornese asistรฉnsia umanitรกria liu hosi Sentru Asistรฉnsia Humanitรกria ba Jestaun Dezastre – AHA-Center (sigla iha inglez) no, 5) Enviadu Espesiรกl no delegasaun ASEAN tenki vizita Myanmar hodi hasoru malu ho parte importante sira hotu neโ€™ebรฉ problema hodi solusiona problema hotu iha Myanmar.

Iha simeira neโ€™e, PM Xanana introdus mรณs servisu grupu g7+ ba komunidade Myanmar. g7+ halibur nasaun frajil no pos-konflitu hamutuk 20 husi รfrika, รzia, Mรฉdiu Oriente no Pasรญfiku. g7+ defende direitu povu Myanmar nian iha Nasoins Unidas hodi promove reziliรฉnsia no estabilidade Estadu. Tanba g7+ iha estatutu hanesan observadรณr iha Organizasaun Nasoins Unidas, neโ€™ebรฉ fรณ- dalan ba nia atu aprezenta perspetiva koletiva ida kona-ba ajenda no servisu Nasoins Unidas nian.

Iha fatin hanesan, Reprezentante Governu Unidade Nasionรกl Myanmar iha Austrรกlia, Tun Aung Shwe hatoโ€™o agradese ba Primeiru-Ministru no populasaun Timor-Leste neโ€™ebรจ apoia makas atu hakotu junta militรกr iha Myanmar.

โ€œ๐‹๐จ๐ซ๐ข ๐ฉ๐จ๐ฏ๐ฎ ๐Œ๐ฒ๐š๐ง๐ฆ๐š๐ซ ๐ก๐šโ€™๐ฎ ๐ก๐š๐ค๐š๐ซ๐š๐ค ๐ž๐ฌ๐ฉ๐ซ๐ž๐ฌ๐š ๐š๐ฆ๐ข ๐ง๐ข๐š ๐ฌ๐ž๐ง๐ฌ๐ž๐ซ๐ฎ ๐ ๐ซ๐š๐ญ๐ข๐๐š๐ฎ๐ง ๐›๐š ๐‹๐ข๐๐ž๐ซ ๐“๐ข๐ฆ๐จ๐ซ-๐‹๐ž๐ฌ๐ญ๐ž ๐ง๐จ ๐ฅ๐ข๐๐ž๐ซ๐š๐ง๐ฌ๐š ๐Ÿ๐จ๐ฎ๐ง ๐ฌ๐ข๐ซ๐š ๐ข๐ก๐š ๐“๐ข๐ฆ๐จ๐ซ-๐‹๐ž๐ฌ๐ญ๐ž   ๐ง๐žโ€™๐ž๐›๐žฬ ๐ญ๐ž๐ฆ๐ฉ๐ฎ ๐›๐š๐ซ๐š๐ค ๐จ๐ง๐š ๐ฌ๐ฎ๐ฉ๐จ๐ซ๐ญ๐š ๐š๐ฆ๐ข ๐ง๐ข๐š ๐ฅ๐ฎ๐ญ๐š ๐ก๐จ๐๐ข ๐ซ๐ž๐ฌ๐ญ๐š๐ฎ๐ซ๐š ๐š๐ฆ๐ข ๐ง๐ข๐š ๐๐ž๐ฆ๐จ๐ค๐ซ๐š๐ฌ๐ข๐š ๐ง๐จ ๐๐ข๐ซ๐ž๐ข๐ญ๐ฎ๐ฌ ๐ฎ๐ฆ๐š๐ง๐ฎ๐ฌ,โ€ informa  Tun Aung Shwe.

Junta militรกr neโ€™ebรฉ akontese iha fulan 01 Fevereru 2021 too agora, lansa violensia hasoru populasaun Myanmรกr rezulta ema 4500 mak mate, no junta militรกr mรณs kaputra populasaun inosente hamutuk 26.000 no dadaun neโ€™e sei iha populasaun hamutuk 20.000 sei kontinua dudur iha prizaun hamutuk ho Konsilleiru Estadu Myanmar, Aunsan Suu Kyi no Lider Nasionรกl, Win Myint.

Ho problema neโ€™e, Populasaun Myanmar deklara atu foti asaun imediata hodi hapara violensia junta militรกr. Sira mรณs akresenta atu rekoรฑese no suporta governu unidade nasionรกl. Nuโ€™udar governu neโ€™ebรฉ legitimu hodi reprezenta povu Myanmar ukun ho dame no domin no harii governu ida forte.

Povu Myanmar husu mรณs atu Junta Militรกr fรณ liberdade ba prizioneru politiku sira hanesan, Aunsan Suu Kyi no populasaun inosente sira.

Nia apela ba komunidade internasionรกl atu foti medida no halo embargos ba armas funu nian inklui hodi hapara asesu junta militรก ninia atividade tomak.

Povu Myanmar mรณs kondena makas lei militรกr obrigatoriu neโ€™ebรฉ maka introdus hosi junta militรก iha loron 10 Fevereiru 2024 hodi obriga joven sira hodi serve militรกr durante estadu emerjensia kontinua halo violasaun krime kontra direitu umanus povu nian.

Entretantu, Assistant Secretary, Australian Council of Trade Unions (ACTU), Joseph Mitchell, hatoโ€™o agradese bele organiza simeira populasaun Myanmar ho apoiu hosi ativista direitus umanus iha Austrรกlia no rona intervensaun furak hosi Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmรฃo.

Hafoin partisipa simeira neโ€™e, Xefe Governu Xanana hasai fotografia hamutuk ho komunidade Myanmar neโ€™ebรฉ kaer mรณs Konsilleiru Estadu Myanmar, Aunsan Suu Kyi nia fotografia hodi espresa sira nia solidaridade.

(Mรฉdia-GPM)

- Advertisement -spot_img

More articles

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

- Advertisement -spot_img

Latest article