Bissau, 27 Novembru 2025– Guiné-Bissau sai kaos iha loron Kuarta wainhira militár halo golpe militar, toma podér loroloron ida deit antes rezultadu ofisiál hosi eleisaun prezidensiál no lejislativa iha 23 Novembru tenke anunssia.
Exérsitu Deklara “Kontrolu Total” ba País
Iha deklarasaun televizaun iha Tersa-feira kalan, porta-voz militar Koronel Dinis N’Tchama deklara katak forsa armada, ho naran “Komandu Superior Militar ba Restaurasaun Seguransa Nasionál no Ordem Públiku”, toma ona “kontrolu total” ba Guiné-Bissau.
https://www.youtube.com/watch?v=A3LgG4ul7hw
– Suspensaun imediata ba Konstituisaun
– Taka fronteira rai, tasi no ai-hunik tomak (la define oras)
– Toque de recolher nasionál hosi 19:00 GMT
– Suspensaun prosesu eleitorál no dissolve instituisaun Estadu sira
Prezidente Embaló no Ofisiál Superior sira Prende
Prezidente Umaro Sissoco Embaló prende la rezistensia iha Palásiu Prezidensiál oras 13:00 GMT iha Tersa-feira. Husi detensaun, lidér nebe deposu ne’e ko’alia ho Jeune Afrique no France 24, konfirma nia la sofre aat.
Mós prende tiha ona:
– Kandidatu prezidensiál oposisaun Fernando Dias da Costa (apoia husi PAIGC)
– Lidér PAIGC Domingos Simões Pereira
– Ministra Internu Botché Candé
– Ofisiál militar superior balun inklui Jenerál Biague Na Ntan no Jenerál Mamadou Touré
– Membru Komisaun Nasionál Eleisaun (CNE)
Tanba Sa Militár Intervene
Junta akusa “polítiku nasionál balun” no “barão droga nebe konhesidu” planeia manipula rezultadu eleisaun no provoka violénsia pós-eleitorál. Koronel N’Tchama dehan golpe ne’e hanesaun prevensaun atu “salva nasaun hosi kaos”.
Eleisaun Kontestada Teb-tebes Nebe Provoka Krizi
Votasaun Dominggu kontra Prezidente Embaló (nebe promete deit servisu mandatu ida) ho Fernando Dias da Costa. Kandidatu rua ne’e deklara vitória iha loron votasaun, ida-idak afirma hetan liu 50% hosi voto sira.
Korrida ne’e aat tiha ona tanba:
– Tribunal Supremo deskwalifika partidu istóriku PAIGC no nia lidér Domingos Simões Pereira tanba dokumentu entrega tarde
– Embaló governa ho dekretu husi dezembre 2023 depois dissolve parlamentu wainhira Guarda Nasionál no exérsitu konfronta
Komunidade Internasionál Kondena Golpe
“AU & ECOWAS” lansa deklarasaun konjunta, dehan tentativa ne’e “klare tebes atu perturba prosesu demokrátiku” no exige libertasaun imediata ba detidu sira tomak.
– Konsellu Paz no Seguransa União Africana** halo reuniaun emerjénsia ohin (27 Nov); sanksaun posível.
– Portugál – apela atu fila fali ba ordem konstitusionál.
– Gana – kondena golpe no apela atu restaura demokracia.
Sentena observadór eleisaun internasionál, inklui ex-Prezidente Nijéria “oodluck Jonathan” (lidér misaun ECOWAS-AU), sei la sai hosi Bissau depois aeropоrtu taka.
País Nebe La Estranho ho Golpe
Guiné-Bissau sofre ona golpe suksesu ka tentativa golpe a minús nove desde independénsia husi Portugál iha 1974. Nasaun ki’ik iha Áfrika Oeste ne’e sai pontu tranzitu prinsipál ba kokaina Sul Amerikana ba Europa.
Situasaun Atual iha Terrenu (27 Nov, 09:00 GMT)
– Estrada iha Bissau besik mamuk
– Prezensa militar aas iha pontu kontrolu
– La iha tiroteiu foun iha kalan
– Internet no rede telemóvel sei funsiona maibé rádio no televizaun la transmite
Junta militar dehan sei entrega tiha podér “bainhira kondisaun favorável”. Presaun rejionál no internasionál sa’e atu fila fali ba governu sivil lalais.




